De tijd kopte – ‘Als de klassieke cateraars niet moderniseren, bloeden ze dood’
De digitalisering en het thuiswerk schudden de wereld van de bedrijfsrestaurants door elkaar. Slimme koelkasten en kassaloze kantoorwinkels dagen Sodexo en co. uit.
Veel bedrijven bieden hun personeel voor de lunch niet meer aan dan een eetzaal, een drankautomaat en een koffiemachine. Daar brengen start-ups als Gus Foods, Food M en Tasties verandering in.
Ze bieden de gulden middenweg tussen een kantine en een uitgerust bedrijfsrestaurant: een koelkast gevuld met broodjes, salades en stoommaaltijden. Sensoren volgen op wat er verdwijnt, zodat tijdig iemand langskomt voor een herbevoorrading.
Slagen de nieuwe bedrijven in hun opzet, dan verschijnen de komende jaren honderden koelkasten op de werkvloer. Tasties plaatste er al in de gebouwen van de provincie Antwerpen en bij Xior, SD Worx en Dematic.
Food M plaatste een koelkast bij de magazijnier Bleckmann.
Foodmaker trok DPG Media en Nike aan.
De koelkasten zijn goedkoper dan bedrijfsrestaurants en vragen minder aandacht. Ze vallen vooral in de smaak bij bedrijven die te klein zijn voor een volwaardig restaurant. Een voorbeeld is het hoofdkantoor van de kledinggroep JBC. De 170 werknemers kunnen er terecht bij een slimme koelkast van Foodmaker. ‘Een klassiek restaurant was voor ons niet haalbaar’, zegt woordvoerster Katrien Vangrunderbeeck. ‘Een experiment met een lokale cateraar strandde omdat het niet winst- gevend was. We zochten al jaren een andere oplossing.’
Het bedrijfsrestaurant krijgt concurrentie van nog een andere nieuwigheid: de kassaloze kantoorwinkels. De 5.000 mensen op de Hasseltse bedrijvencampus Corda kunnen sinds enkele maanden terecht in een winkeltje van een honderdtal vierkante meter. Manager Bart
Linsen opent het gesloten toegangspoortje door een QR-code op zijn telefoon tevoorschijn te toveren en die te scannen. Wij volgen hem door onze bankkaart te scannen. Binnen registreren sensoren en camera’s nauwlettend ons doen en laten. We zien een aanbod met
stoommaaltijden, salades, boterhammen, dranken en snacks. We nemen een smoothie, maar proberen het systeem met enkele schijnmanoeuvres iets anders diets te maken. Tevergeefs.
De Zwitsers hebben nog een tweede, gelijkaardig project in samenwerking met de supermarktgroep Ahold Delhaize. In Nederland baat Selecta al enkele kantoorwinkels uit van Albert Heijn. In België openden de Zwitsers enkele maanden geleden de eerste kantoorversie van Delhaize Shop&Go in het nieuwe hoofdkantoor van de diepvriesfrietenproducent Agristo. De winkels zijn alleen toegankelijk voor personeel en er staat een zelfscankassa. Selecta en Delhaize willen in de komende twee jaar honderd kantoorwinkels openen.
De nieuwe bedrijven steken niet weg dat ze marktaandeel willen inpikken van klassieke cateraars als Sodexo en Compass Group.
‘Sommige grote bedrijven kiezen voor ons omdat ze hun bedrijfsrestaurant te duur vinden’, zegt Food M-oprichter Mathias Jennes. ‘Bovendien bieden wij 24/7 catering aan, zodat ook vroege en late werkers aan een maaltijd raken.’
Ook Foodmaker, dat samen met Delhaize bedrijfsrestaurants opent (zie inzet), zegt dat zijn restaurants minder kosten. ‘We kunnen onze restaurants uitbaten met één of twee mensen, omdat we onze gerechten in onze centrale keuken maken’, zegt CEO Lieven Vanlommel. ‘Zelfs tijdens corona waren onze kantoorrestaurants winst- gevend, in tegenstelling tot veel cateraars.’ Compass Group en Sodexo moesten twee jaar geleden grote ontslagen aankondigen.
Bedrijfsrestaurants kosten bedrijven doorgaans een flinke duit. Ze moeten bijvoorbeeld investeren in een keuken. De nieuwe initiatieven vergen minder investeringen. Ze kunnen de bedrijven zelfs geld opleveren. Proximus verhuurt ruimte aan Foodmaker en hoeft voor de
rest niets te doen. De kantoor-Delhaize van Agristo is kostendekkend.
De start-ups ontstaan niet toevallig in de periode na corona, dat van thuiswerk het nieuwe normaal maakte voor bedienden. De klassieke bedrijfsrestaurants lokken minder volk, waardoor sommige bedrijfsrestaurants zwaar verlieslatend werden. ‘Wij sluiten contracten op basis van het volume dat we denken te verkopen’, zegt Johan Poelmans, de woordvoerder van Compass Group. ‘Daalt het aantal maaltijden, dan verandert het financiële plaatje drastisch. En de winstmarges in onze sector waren sowieso al laag.’
De klassieke cateraars worden ook getroffen door de hoge inflatie. In sommige bedrijfsrestaurants is drastisch ingrijpen nodig. Compass Group voert ‘stevige gesprekken’ met zijn klanten en houdt er rekening mee dat het klanten verliest. Ook Sodexo vindt dat de prijzen ‘significant’ moeten stijgen.
Maar de bedrijven zijn vaak tot niets verplicht zolang het contract dat voor corona werd afgesloten niet vervallen is. Bij de hernieuwing
van de contracten hebben de cateraars ook geen carte blanche, want bedrijven kunnen afhaken en overschakelen naar nieuwe initiatieven. Bovendien werden bedrijven al voor corona kritischer voor hun bedrijfsrestaurants. Sodexo merkt dat ze almaar minder meebetalen voor maaltijden. Veel bedrijven ‘subsidiëren’ maaltijden, zodat het personeel de gerechten relatief goedkoop kan kopen.
‘Als de klassieke cateraars niet moderniseren, bloeden ze dood’, zegt Steven Volckaert, de verantwoordelijke van de bedrijfscatering bij Agristo. Zijn bedrijf werkte jaren samen met een grootkeuken, die op het middaguur maaltijden leverde. Werknemers moesten voor 9 uur hun gewenste lunchgerecht bestellen. ‘Niet meer van deze tijd’, zegt Volckaert. ‘Mensen willen vlak voor ze gaan eten kunnen kiezen uit een divers aanbod.’
Compass Group vat de koe bij de horens en werkt samen met Tasties. Samen willen ze de komende drie jaar 400 koelkasten plaatsen in België. Tasties levert de ijskasten en de software, Compass vult ze.
Toch lijkt het er niet op dat het klassieke bedrijfsrestaurant ten dode is opgeschreven. ‘Het is niet eenvoudig aan de vereisten van de bedrijven te voldoen’, zegt Poelmans. ‘Elk bedrijfsrestaurant moet op maat gemaakt worden. Daar hebben we jarenlange ervaring mee, maar voor de nieuwe bedrijven zal het geen pretje worden te ontdekken dat ze hun
standaardconcepten niet overal zomaar kunnen neerzetten.’
Ook Sodexo nuanceert. ‘Wij stellen vast dat de markt voor een stuk ingenomen wordt door nieuwe spelers. Maar we verliezen weinig tenders en staan bij onderhandelingen niet tegenover de Foodmakers van deze wereld’, zegt Sodexo-woordvoerster Hilde Eygemans. ‘Wij werken vooral samen met de grotere bedrijven. Smart fridges en onbemande shops zijn
een goede oplossing voor kleinere bedrijven.’
NMBS en Infrabel
Opvallend: in het gebouw huist sinds vorige week ook een vestiging van Foodmaker. Het restaurant mikt op medewerkers van de bank, maar ook op voorbijgangers en andere gasten. ‘We verhuren het pand aan Foodmaker. Verder reikt de samenwerking niet’, zegt Junius.
maaltijd?’
Delhaize, Selecta en Foodmaker bundelen krachten op de werkvloer
De supermarktketen Delhaize, de voedingsautomatenuitbater Selecta en de restaurantketen Foodmaker trekken voortaan samen naar bedrijven om er slimme koelkasten, lunchwinkels of zelfs volledige restaurants te openen. Tot voor kort trok Foodmaker op eigen houtje naar bedrijven, maar zijn koelkasten worden vervangen door die van Selecta en Delhaize. Beide bedrijven rollen al een tijdje hun eigen koelkastennetwerk uit. In ruil zullen er Foodmaker-producten komen in Selecta’s koelkasten én in de onbemande kantoorwinkels die Delhaize en Selecta samen openen. De bedrijven willen in de komende twee jaar 100 kantoorwinkels openen en 200 koelkasten plaatsen bij bedrijven.
Ook wanneer Foodmaker (bedrijfs)restaurants opent, kan het rekenen op de steun van Delhaize. Foodmaker richt de restaurants in en voorziet ze van gerechten. Maar Delhaize financiert mee en staat in voor de uitbating, die het bedrijf op zijn beurt uitbesteedt aan een zelfstandige ondernemer.
Dankzij de financiële steun van Delhaize wil Foodmaker in een sneller tempo restaurants openen. ‘We krijgen veel aanvragen van bedrijven om restaurants te openen. Dat kunnen we niet alleen aan’, zegt CEO Lieven Vanlommel.
